Turnitin benzerlik raporunda her metne bir renk kodu atanır. Bu renkler, metindeki benzerlik oranını temsil eder ve sistem tarafından otomatik olarak belirlenir. Renklerin anlamını doğru yorumlamak, raporun etik boyutunu anlamak açısından önemlidir.
Ne demek?
Turnitin, metnin hiçbir bölümünde başka kaynaklarla eşleşen içerik bulmamıştır.
İyi mi?
Teknik olarak “çok özgün” demektir. Ancak bazı akademik metin türlerinde %0 olması beklenmez; başlıklar, kaynakça veya sabit ifadeler benzerlik gösterebilir.
Uyarı:
Eğer tüm metin %0 görünüyorsa, dosya formatı ya da yükleme şekliyle ilgili bir sorun olabilir. Raporu kontrol etmekte fayda vardır.
Ne demek?
Düşük düzeyde benzerlik içerir. Bu oran, alıntılar, başlıklar ve kaynakça gibi bölümlerden kaynaklanabilir.
İyi mi?
Genellikle kabul edilebilir benzerlik aralığı olarak değerlendirilir. Özellikle %10’un altında olması ideal kabul edilir.
Ne demek?
Metnin yaklaşık dörtte biri başka kaynaklarla benzeşmektedir.
Ne anlama gelir?
Bu eşleşmeler doğru alıntı ve kaynak gösterimiyle yapılmışsa etik dışı sayılmaz. Ancak oran yükseldikçe özgünlük seviyesi düşer ve metnin gözden geçirilmesi gerekebilir.
Ne demek?
Metnin yarısından fazlası başka kaynaklarla eşleşmiştir.
Ciddi mi?
Evet, bu düzeyde benzerlik; yoğun alıntı ya da doğrudan kopyalanmış ifadeler olabileceğine işaret eder.
Ne yapılmalı?
Hatalı alıntılar düzeltilmeli, yoğun benzerlik içeren bölümler yeniden yazılmalı, yani anlam bozulmadan farklı bir ifadeyle aktarılmalıdır.
Ne demek?
Metnin neredeyse tamamı başka kaynaklarla eşleşmiştir. Bu durum yüksek intihal riski anlamına gelir.
Etik ihlal mi?
Çoğu durumda ciddi etik sorun olarak görülür ve bu düzeyde benzerlik içeren çalışmalar, birçok kurum tarafından önemli bir problem olarak değerlendirilebilir.
Turnitin raporunda kırmızı ya da turuncu renk görmek ilk anda korkutucu olabilir. Ancak bu durum her zaman “kesin intihal” anlamına gelmez. Asıl önemli olan, hangi bölümlerin eşleştiği ve bu bölümlerin nasıl kullanıldığıdır.
Yüksek benzerlik oranı gördüğünüzde:
Sadece yüzdelik değere değil,
Hangi kaynaklarla eşleştiğine,
Hangi bölümlerde yoğun eşleşme olduğuna,
Alıntıların doğru gösterilip gösterilmediğine
dikkat etmek gerekir.
Bazı eşleşmeler etik dışı değildir, sadece teknik benzerliktir. Örneğin:
Kaynakça → Sistem eşleşme gösterebilir ama bu intihal sayılmaz.
Başlık, sayfa yapısı, yöntem cümleleri → Ortak kullanılan kalıplar olabilir.
Doğru alıntılanmış ifadeler → Sistem tarafından işaretlense bile etik açıdan sorun oluşturmayabilir.
Aşağıdaki durumlar varsa, metnin dikkatle gözden geçirilmesi gerekir:
Tırnak işareti olmadan kullanılan doğrudan alıntılar,
Kaynak gösterilmeden yapılan parafrazlar,
İnternetteki metinlerden kopyalanmış cümleler,
Başka bir kişiye ya da araştırmacıya ait içeriklerin aynen kullanılması.
Yüzdeye değil, içeriğe odaklanın.
%30’luk ama doğru alıntılarla desteklenmiş bir metin, %15’lik ama etik açıdan sorunlu bir metinden daha sağlıklı olabilir.
Yüksek eşleşen bölümleri yeniden ifade edin.
Turnitin raporunda hangi kaynaklarla ne kadar eşleşme olduğunu görmek mümkündür. En çok eşleşen kısımlar, anlam korunarak kendi cümlelerinizle yeniden yazılabilir.
Kaynak gösterimini kontrol edin.
APA, MLA, Chicago veya İSNAD gibi sistemlere uygun kaynakça düzeni, etik riskleri azaltır.
Gereksiz tekrarları sadeleştirin.
Teknik ifadelerin ya da uzun tanımların sık tekrarı, benzerlik oranını artırabilir. Gereksiz tekrarları azaltmak metni hem sadeleştirir hem de oranı düşürebilir.
Turnitin benzerlik raporundaki renkler, metnin başka kaynaklarla hangi düzeyde eşleştiğini teknik olarak gösterir. Ancak bu renklerin doğru yorumlanması, hem etik açıdan hem de akademik geçerlilik bakımından önemlidir.
Her kırmızı rapor mutlaka intihal anlamına gelmeyebileceği gibi, yeşil görünen bir raporda da hatalı alıntılar bulunabilir. Bu nedenle yalnızca benzerlik oranına değil, benzerliğin niteliğine odaklanmak gerekir.
Turnitin, sadece “oran” değil; özenli ve sorumlu bir yazım süreciyle birlikte anlam kazanır.
Doğru yöntemler kullanıldığında, her rapor geliştirilebilir; önemli olan, içerikten duyulan sorumluluktur.